نگاه بدبینانه بازار نفت به مذاکرات ایران و آمریکا

محمدحسین لطف‌الهی، گزارشگر نفت خبر: در چند روز اخیر، بازار جهانی نفت با نوساناتی محدود و محتاطانه مواجه بوده و قیمت‌ها در سطحی تقریبا ثابت باقی مانده‌اند. این وضعیت عمدتاً ناشی از عواملی چون مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده، تحولات ژئوپولیتیک میان روسیه و اوکراین، و داده‌های اقتصادی منتشرشده از سوی چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است.
یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر بازار، روند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده است. اظهارات اخیر مقام‌های ایرانی و آمریکایی نشان‌دهنده شکاف‌هایی اساسی در مواضع دو طرف است. برای مثال، نماینده ویژه آمریکا تاکید کرده است که هر توافقی باید شامل توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران باشد. در این راستا، استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، روز یکشنبه گفت هر توافقی میان ایالات متحده و ایران باید شامل تعهدی برای عدم غنی‌سازی اورانیوم باشد؛ اظهارنظری که به‌سرعت با واکنش منفی تهران مواجه شد. همچنین خبرگزاری‌ها به نقل از مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، گزارش دادند که اگر واشنگتن اصرار داشته باشد که تهران فعالیت غنی‌سازی اورانیوم خود را متوقف کند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا به جایی نخواهد رسید.
تحلیلگران معتقدند که احتمال دستیابی به توافق جامع در کوتاه‌مدت پایین است، به‌ویژه با توجه به تاکید مقامات ایرانی بر غیرقابل مذاکره بودن برنامه هسته‌ای. همچنین، ایران اعلام کرده است که در صورت لغو تحریم‌ها، می‌تواند صادرات نفت خود را تا ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد. با این حال، با توجه به بن‌بست فعلی، این سناریو چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. تونی سایکمور، تحلیل‌گر بازار در مؤسسه ING، گفت: «امید زیادی به این مذاکرات بسته شده بود. اما اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، ایران هیچ‌گاه به‌طور داوطلبانه حاضر نخواهد شد که از برنامه‌های هسته‌ای خود را متوقف کند و همواره همواره از این برنامه‌ها به عنوان مساله‌ای غیرقابل مذاکره یاد کرده است.
همچنین، الکس هودز، تحلیل‌گر مؤسسه استون‌اکس گفت: «توافق میان دو کشور در صورت کاهش تحریم‌ها می‌تواند ایران را قادر سازد صادرات نفت خود را بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد». این اظهارنظرها امیدها به توافق میان دو کشور را کاهش داد؛ توافقی که می‌توانست منجر به کاهش تحریم‌های ایالات متحده و افزایش صادرات نفت ایران شود. تردید مقامات ایران و آمریکا و همچنین تحلیل‌های اخیر کارشناسان، می‌تواند از افزایش قیمت نفت حمایت کند.
یکی دیگر از عوامل ژئوپولیتیک مؤثر بر بازار نفت، وضعیت جنگ میان روسیه و اوکراین است. رئیس‌جمهور وقت آمریکا اعلام کرده که امکان دارد ایالات متحده دیگر نقش فعالی در روند مذاکرات صلح ایفا نکند. این در حالی است که روسیه و اوکراین اعلام کرده‌اند مذاکرات درباره آتش‌بس را آغاز خواهند کرد. تحلیلگران بر این باورند که پایان یافتن جنگ می‌تواند به افزایش صادرات نفت از سوی روسیه منجر شده و در نتیجه، فشار نزولی بر قیمت‌ها وارد کند. با این حال، بنا به گفته کارشناسان، به نظر می‌رسد حل‌وفصل این بحران نیز در کوتاه‌مدت بعید باشد.
داده‌های منتشرشده از چین حاکی از کاهش رشد تولیدات صنعتی و فروش خرده‌فروشی است؛ موضوعی که به نگرانی‌ها درباره کاهش تقاضا برای نفت دامن زده است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان نقش مهمی در تعیین جهت‌گیری بازار ایفا می‌کند. هرگونه ضعف در اقتصاد چین می‌تواند تقاضای جهانی برای نفت را کاهش داده و بر قیمت‌ها فشار وارد کند. با این حال، برخی تحلیلگران مانند بانک گلدمن‌ساکس به نشانه‌هایی از افزایش جریان تجارت چین در پایان روز دوشنبه اشاره کرده‌اند که می‌تواند تا حدی نگرانی‌ها را کاهش دهد.
در ایالات متحده، طبق گزارش هفتگی شرکت بیکر هیوز، تعداد دکل‌های فعال نفتی در آمریکا در هفته گذشته یک واحد کاهش یافته و به ۴۷۳ دستگاه رسیده که پایین‌ترین سطح از ژانویه تاکنون است. این موضوع نشان می‌دهد که تولیدکنندگان آمریکایی به دلیل فشارهای اقتصادی و سیاست‌های هزینه‌ای، در حال کاهش فعالیت‌های حفاری هستند؛ روندی که می‌تواند رشد تولید نفت آمریکا در سال جاری را آهسته کند.
در کنار عوامل ژئوپولیتیک، مسائل اقتصادی داخلی آمریکا نیز بر بازار تاثیر گذاشته‌اند. آژانس رتبه‌بندی مودیز رتبه اعتباری ایالات متحده را کاهش داده است؛ امری که نگرانی‌ها درباره سلامت اقتصادی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان را تشدید کرده است. همچنین، تهدید وزیر خزانه‌داری آمریکا مبنی بر اعمال تعرفه‌های جدید در صورت عدم همکاری تجاری شرکای آمریکا، بر ابهام‌های موجود افزوده است.
با توجه به مجموعه‌ای از عوامل متضاد، از جمله بن‌بست در مذاکرات هسته‌ای ایران، تحولات ژئوپولیتیکی در اروپا، داده‌های اقتصادی چین و سیاست‌های داخلی آمریکا، بازار نفت در وضعیت پرنوسان و بی‌ثباتی قرار دارد. کارشناسان بر این باورند که تا زمانی که شفافیت بیشتری در مورد روند مذاکرات ایران و آمریکا و همچنین روابط تجاری چین و آمریکا حاصل نشود، قیمت نفت در بازه‌ای محدود بین ۶۰ تا ۶۷ دلار باقی خواهد ماند. به‌طور کلی، چشم‌انداز بازار نفت در کوتاه‌مدت همچنان مبهم و شکننده است و سرمایه‌گذاران باید منتظر روشن‌تر شدن تحولات سیاسی و اقتصادی باشند. در حال حاضر، هر خبری درباره مذاکرات هسته‌ای، جنگ روسیه و اوکراین، یا داده‌های جدید اقتصادی از چین می‌تواند به‌سرعت باعث تغییر جهت بازار شود. این وضعیت به‌ویژه برای کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده نفت، اهمیت استراتژیک بالایی دارد، چرا که ثبات یا نوسان در بازار انرژی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته باشد.