توقیف نفتکش «اسکیپر» توسط نیروهای آمریکایی و وضع تحریمهای جدید علیه شرکتهای کشتیرانی، شریان حیاتی اقتصاد کاراکاس را مسدود کرده است. در حالی که نفتکشهای حامل ۱۱ میلیون بشکه نفت از بیم توقیف در آبهای ونزوئلا سرگردان ماندهاند، تنها کشتیهای شرکت «شورون» با مجوز واشنگتن به تردد ادامه میدهند.
در پی اقدام بیسابقه ایالات متحده، صادرات نفت ونزوئلا در هفته جاری بهشدت سقوط کرده و عملاً متوقف شده است. توقیف یک نفتکش در سواحل این کشور و اعمال دور تازهای از تحریمهای سنگین علیه شرکتهای حملونقل دریایی که با دولت «نیکلاس مادورو» مراوده دارند، موجی از هراس را در ناوگان تجاری برانگیخته است.
خبرگزاری رویترز روز جمعه گزارش داد که تردد نفتکشها به آبهای ونزوئلا و خروج از آن تقریباً متوقف شده است. این انسداد کامل لجستیکی پس از آن رخ داد که واشنگتن صراحتاً اعلام کرد در چارچوب کارزار فشار نظامی علیه کاراکاس، کشتیهای بیشتری را هدف قرار خواهد داد. این رویداد، تنشها در دریای کارائیب را به نقطهای بحرانی رسانده و یادآور دوران اوج جنگ سرد در نیمکره غربی است.
شکار «اسکیپر»: آغاز دورانی تازه
نقطه عطف این بحران، توقیف نفتکش «اسکیپر» (Skipper) در روز چهارشنبه بود. این نخستین بار از زمان اعمال تحریمهای گسترده نفتی واشنگتن علیه کاراکاس در سال ۲۰۱۹ است که ایالات متحده مستقیماً اقدام به مصادره محموله نفتی ونزوئلا در دریا میکند. این اقدام همزمان با تقویت حضور نظامی آمریکا در دریای کارائیب صورت میگیرد؛ تحرکاتی که به نظر میرسد با هدف نهایی تغییر رژیم و برکناری مادورو از قدرت طراحی شدهاند.
پیامدهای این توقیف، فوری و فلجکننده بود. بر اساس دادهها و اسناد کشتیرانی بررسیشده، تهدید به توقیفهای بیشتر باعث شده است که نفتکشهای حامل حدود ۱۱ میلیون بشکه نفت خام و سوخت در آبهای ونزوئلا لنگر بیندازند و از بیم سرنوشتی مشابه «اسکیپر»، جرأت خروج از قلمرو دریایی این کشور را نداشته باشند. این کشتیها اکنون به انبارهای شناوری بدل شدهاند که در بنبست گرفتارند.
استثنای شورون: تجارت در سایه پرچم آمریکا
در میان سکون سنگین حاکم بر بنادر ونزوئلا، تنها یک استثنای قابلتوجه وجود دارد. از زمان توقیف «اسکیپر»، تنها نفتکشهای اجارهشده توسط غول نفتی آمریکایی، «شورون» (Chevron)، بنادر را ترک کرده و رهسپار آبهای بینالمللی شدهاند.
این پارادوکس ژئوپلیتیک – که در آن تنها یک شرکت آمریکایی مجاز به صادرات نفت دشمن آمریکاست – ریشه در مجوزهای ویژه دولت فدرال دارد. شورون دارای مجوزی رسمی از دولت ایالات متحده برای فعالیت در ونزوئلا از طریق سرمایهگذاریهای مشترک (Joint Ventures) با شرکت نفت دولتی ونزوئلا (PDVSA) است و اجازه دارد نفت استخراجی خود را مستقیماً به ایالات متحده صادر کند.
شورون این هفته تأیید کرد که عملیاتش در ونزوئلا «بدون وقفه و با رعایت کامل قوانین و مقررات جاری» ادامه دارد و پس از حادثه «اسکیپر»، دو محموله نفت خام سنگین ونزوئلا را صادر کرده است.
جنگ علیه مواد مخدر یا محاصره اقتصادی؟
در حالی که نفتکش «اسکیپر» روز جمعه برای تخلیه محموله سوخت مصادره شدهاش به سمت هیوستونِ تگزاس هدایت میشد، دونالد ترامپ در واشنگتن بر تشدید عملیات نظامی تأکید کرد. او در کاخ سفید اعلام کرد که نیروهای آمریکایی حملات زمینی علیه اهداف قاچاق مواد مخدر در آمریکای لاتین را آغاز خواهند کرد.
ترامپ با دفاع از کارنامه عملیات دریایی اخیر گفت که نیروهای آمریکایی – که هفتههاست در دریای کارائیب و اقیانوس آرام شناورها را هدف قرار میدهند و حدود ۹۰ کشته بر جای گذاشتهاند – موفق شدهاند از ورود ۹۶ درصد مواد مخدر قاچاقشده از طریق دریا به ایالات متحده جلوگیری کنند.
واشنگتن مدعی است این حملات صرفاً علیه کارتلهای مواد مخدر انجام میشود، اما شواهد ارائهشده اندک است و کارشناسان حقوق بینالملل هشدار میدهند که این حملات در آبهای بینالمللی میتواند مصداق «کشتار فراقانونی» باشد. دولت آمریکا مادورو را به رهبری «کارتل خورشیدها» (Cartel of the Suns) و هدایت یک سازمان «نارکو-تروریستی» متهم کرده و برای دستگیری او جایزهای ۵۰ میلیون دلاری تعیین کرده است.
خشم کاراکاس: «دزدی دریایی آشکار»
واکنش ونزوئلا به این اقدامات شدید بود. «دلسی رودریگز»، معاون اجرایی رئیسجمهور ونزوئلا، روز جمعه شکایتی رسمی را نزد سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) ثبت کرد و واشنگتن را به «نقض آزادی دریانوردی در کارائیب» متهم ساخت.
خبرگزاری «ونزوئلا نیوز» گزارش داد که رودریگز توقیف نفت این کشور توسط آمریکا را «دزدی دریایی مبتذل» و «اقدام غیرقانونی بینالمللی» خوانده است. او تأکید کرد که اقدامات تهدیدآمیز واشنگتن هیچ ارتباطی با مبارزه ادعایی با قاچاق مواد مخدر ندارد و با هدف خفه کردن اقتصاد ونزوئلا انجام میشود.
شمارش معکوس و خطر قحطی
لحن ترامپ علیه مادورو تندتر شده است. او روز دوشنبه در مصاحبهای با بیان اینکه «روزهای مادورو به شماره افتاده است»، احتمال تهاجم زمینی نیروهای آمریکایی به ونزوئلا را رد نکرد. همزمان، وزارت خزانهداری آمریکا روز پنجشنبه تحریمهای جدیدی را علیه سه تن از بستگان مادورو، شش شرکت کشتیرانی و شش کشتی دخیل در حملونقل نفت ونزوئلا اعمال کرد؛ اقدامی که حلقه محاصره را تنگتر میکند.
پیامدهای اقتصادی این بنبست برای مردم عادی ونزوئلا ویرانگر خواهد بود. «الیاس فرر»، تحلیلگر موسسه تحقیقاتی «اورینوکو ریسرچ»، به خبرگزاری فرانسه گفت: «اگر صادرات نفت متوقف شود، بازار ارز و واردات کشور تحتالشعاع قرار میگیرد... این امر میتواند به یک بحران اقتصادی منجر شود.»
فرر هشدار داد: «این تنها یک رکود نخواهد بود، بلکه کمبود مواد غذایی و دارو را نیز در پی خواهد داشت، زیرا ما قادر به واردات نخواهیم بود.»
پیش از توقیف نفتکش در هفته جاری، ونزوئلا در ماه نوامبر روزانه حدود ۹۵۲ هزار بشکه نفت خام و سوخت صادر میکرد که حدود ۸۰ درصد آن مستقیماً یا غیرمستقیم راهی چین میشد. اکنون، با قطع شدن این شریان حیاتی، کاراکاس نه تنها منبع درآمد ارزی خود را از دست داده، بلکه با خطر انزوای کامل دریایی روبهروست؛ وضعیتی که میتواند بحران انسانی در این کشور را به فاجعهای تمامعیار بدل کند.
دیدگاهها و نظرات خود را بنویسید
اخبار مرتبط
حدود 9 ساعت قبل
حدود 12 ساعت قبل
حدود 13 ساعت قبل
حدود 14 ساعت قبل
حدود 14 ساعت قبل
ویدئو مرتبط
