QAPCO ؛ موتور تنوع اقتصادی قطر در چشم‌انداز ۲۰۳۰

حوزه‌های فعالیت: تنوع و نوآوری در سبد محصولات

شرکت پتروشیمی قطر (QAPCO) فعالیت‌های خود را در سه حوزه استراتژیک پتروشیمی پایه، پلیمرها و مواد شیمیایی تخصصی متمرکز کرده است. این شرکت با بهره‌برداری هوشمندانه از منابع عظیم گاز طبیعی میدان گنبد شمالی، مواد اولیه‌ای نظیر اتیلن تولید می‌کند که شالوده تولید محصولات متنوع پایین‌دستی را تشکیل می‌دهند. در بخش پتروشیمی پایه، مجتمع پیشرفته مسعید با استفاده از فرآیند کراکینگ بخار، سالانه ۸۴۰ هزار تن اتیلن و ۱۰۰ هزار تن پروپیلن تولید می‌کند. این مواد، ستون فقرات تولید پلیمرها و مواد شیمیایی میانی هستند که در صنایع گوناگون از بسته‌بندی تا خودروسازی کاربرد دارند.

حوزه پلیمرهای QAPCO با تمرکز بر تولید پلی‌اتیلن با چگالی پایین، LDPE، به ظرفیت ۷۸۰ هزار تن و پلی‌اتیلن خطی با چگالی پایین، LLDPE، به ظرفیت ۵۷۰ هزار تن که از طریق شرکت مشترک Qatofin به تولید می‌رسد، نقشی محوری در بازارهای جهانی ایفا می‌کند. LDPE در تولید فیلم‌های انعطاف‌پذیر بسته‌بندی مواد غذایی و LLDPE در ساخت لوله‌های مقاوم و بسته‌بندی‌های صنعتی به کار می‌رود. این محصولات در صنایع خودروسازی، کشاورزی و کالاهای مصرفی تقاضای بالایی دارند. شرکت مشترک Qatofin که ۶۳% از QAPCO ، ۳۶% از TotalEnergies و ۱% از QatarEnergy از سهام آن را در اختیار دارند، با تولید LLDPE با کیفیت، جایگاه QAPCO را در بازارهای آسیا و اروپا تقویت کرده است.

در حوزه مواد شیمیایی تخصصی، QAPCO حضوری فعال دارد و این فعالیت عمدتاً از طریق شرکت مشترک Qatar Vinyl Company، معروف به QVC، صورت می‌پذیرد. ترکیب سهام‌داران در QVC شامل Mesaieed Petrochemical با سهم ۵۵.۲ درصد، خود QAPCO با سهم ۳۱.۹ درصد و QatarEnergy با سهم ۱۲.۹ درصد است. این شرکت سالانه به تولید ۳۷۰ هزار تن سود سوزآور، ۱۸۰ هزار تن اتیلن دی‌کلراید یا EDC و ۳۵۵ هزار تن وینیل کلراید مونومر یا VCM می‌پردازد. این مواد پایه نقش کلیدی در ساخت PVC، پلی‌وینیل کلراید، ایفا می‌کنند؛ ماده‌ای که در صنایع ساختمانی و خودروسازی تقاضای بالایی دارد و بازارهای کلیدی در قاره‌های آسیا و اروپا را تغذیه می‌کند. افزون بر این محصولات اصلی، QAPCO تولید ۷۰ هزار تن گوگرد را نیز به عنوان محصول جانبی در کارنامه دارد که این ماده در صنایع کودسازی و شیمیایی کاربرد گسترده‌ای پیدا کرده است.

از منظر عملکرد مالی، QAPCO در سال ۲۰۲۴ با ثبت درآمدی معادل ۹.۳ میلیارد دلار و دستیابی به ارزش بازار ۱۵ میلیارد دلار، عملکرد درخشانی از خود نشان داد. با این حال، این شرکت نیز مانند سایر فعالان این صنعت، با چالش‌های قابل توجهی روبروست که از جمله آن‌ها می‌توان به رقابت شدید با غول‌های جهانی نظیر سابیک، BASF و Sinopec و همچنین تأثیرپذیری از نوسانات قیمت خوراک اصلی، یعنی گاز طبیعی، اشاره کرد.

همکاری‌های استراتژیک: فتح بازارهای جهانی

با ایجاد شبکه‌ای از شراکت‌های استراتژیک هوشمندانه، QAPCO جایگاه خود را در عرصه جهانی به طرز چشمگیری مستحکم کرده است. همکاری دیرینه با TotalEnergies، که ۲۰ درصد از سهام QAPCO را در اختیار دارد، نه تنها دسترسی به فناوری‌های پیشرفته تولید پلیمر را برای این شرکت فراهم آورده، بلکه پروژه مشترک Qatofin در منطقه مسعید با ظرفیت تولید سالانه ۵۷۰ هزار تن LLDPE، به نمادی از موفقیت و ثمرات پایدار این شراکت بدل شده است.

QatarEnergy به عنوان سهام‌دار اصلی در بسیاری از شرکت‌های مشترک کلیدی QAPCO، نقشی حیاتی در تضمین تأمین پایدار گاز طبیعی و اتان با قیمت رقابتی ایفا می‌کند؛ این مزیت بنیادین در بهینه‌سازی هزینه‌های تولید و افزایش قابل توجه توان رقابتی QAPCO در بازارهای جهانی سهم محوری دارد.

همچنین، انعقاد قراردادهای بلندمدت با شرکت‌های بزرگ و تأثیرگذار آسیایی نظیر Sinopec، دسترسی QAPCO را به بازار وسیع و رو به رشد قاره آسیا تسهیل نموده و حجم قابل توجهی از صادرات محصولات پلیمری را به این منطقه استراتژیک هدایت می‌کند. محصولات با کیفیت و متنوع QAPCO به عنوان مواد اولیه کلیدی در زنجیره تأمین بسیاری از برندهای شناخته‌شده جهانی مانند Toyota، Samsung و Unilever مورد استفاده قرار می‌گیرند و گستره صادراتی این شرکت به بیش از ۱۰۰ کشور در سراسر جهان عمق نفوذ و جایگاه بین‌المللی آن را در صنعت پتروشیمی به نمایش می‌گذارد.

زنجیره ارزش یکپارچه: از منبع تا بازار جهانی

زنجیره ارزش QAPCO، شاهرگ حیاتی این شرکت، از استخراج گاز طبیعی میدان پارس شمالی آغاز می‌شود و تا توزیع جهانی محصولات امتداد می‌یابد. تأمین گاز توسط QatarEnergy هزینه‌های تولید را بهینه می‌کند. مجتمع مسعید، با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، گاز را به اتیلن و سپس به پلیمرها و مواد شیمیایی تبدیل می‌کند. شرکت مشترک Ras Laffan Olefins (RLOC)، با تولید ۱,۴۰۰ هزار تن اتیلن، این زنجیره را تقویت می‌کند. محصولات نهایی از طریق بنادر حمد و راس لفان به بازارهای آسیا (۵۰%)، اروپا (۳۰%)، آفریقا و آمریکا صادر می‌شوند، تکمیل‌کننده این چرخه ارزش‌آفرین است.

عملکرد مالی و چالش‌های پیش‌رو

عملکرد مالی QAPCO با درآمد سالانه ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار و حاشیه سود بالا، به دلیل دسترسی به گاز ارزان‌قیمت، نشان‌دهنده ثبات است.

اما افزایش ۲.۵ درصدی هزینه‌های تولید از ژانویه ۲۰۲۵، ناشی از هم‌سوسازی قیمت گاز توسط QatarEnergy، سودآوری را تهدید می‌کند. QAPCO با بهینه‌سازی فرآیندها (کاهش ۵% مصرف انرژی در ۲۰۲۴) و تمرکز بر بازارهای پربازده، به دنبال جبران این چالش است. سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیون دلاری سالانه (۲.۵% درآمد) در تحقیق و توسعه، بر توسعه پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر و بازیافت پلاستیک متمرکز است. پروژه‌های انرژی خورشیدی در مسعید، با هدف کاهش ۱۰% ردپای کربن، تعهد QAPCO به پایداری را نشان می‌دهد.

انتهای پیام