داوود حشمتی _ نفت خبر ؛
آخرین گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) تصویری نگران‌کننده از بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ ترسیم کرده‌اند. براساس این گزارش مازاد عرضه ۱٫۹ میلیون بشکه‌ای در روز و رشد تقاضای جهانی تنها ۷۰۰ هزار بشکه‌ای را شامل میشود. این اعداد، در کنار تولید پایدار ۱۳٫۵ میلیون بشکه‌ای آمریکا، پرسش اصلی را پیش می‌کشد: آیا عربستان و متحدانش در اوپک‌پلاس توان حفظ قیمت بالای ۷۰ دلار را خواهند داشت؟
تولید غیراوپک؛ کابوس جدید ریاض
بر اساس گزارش IEA، تولید کشورهای غیراوپک در سال ۲۰۲۵ حدود ۲ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد. آمریکا با تکیه بر میدان‌های Permian و Bakken fields، برزیل با پروژه‌های نفتی پیش‌نمکی و گویان با بلوک استابروک، سه ضلع این مثلث فشار بر اوپک‌پلاس هستند.
تحلیل‌گران معتقدند عربستان ممکن است به دو راهبرد روی آورد:
۱. تمدید کاهش داوطلبانه ۱٫۵ میلیون بشکه‌ای تا پایان ۲۰۲۵
۲. جنگ قیمتی جدید با کاهش قیمت به زیر ۶۰ دلار برای حذف شیل آمریکا اما نکته اینجاست که این بار، هزینه‌های سربه‌سر شیل آمریکا به ۴۵ دلار در بشکه کاهش یافته و جنگ قیمتی دیگر کارساز نخواهد بود.
گاز طبیعی؛ جایگزین یا تله؟
در همین حال، اداره اطلاعات انرژی آمریکا EIA پیش‌بینی می‌کند تولید گاز طبیعی آمریکا در ۲۰۲۵ به ۱۰۸ تریلیون فوت مکعب در روز برسد؛ این به منظره رشدی ۳ درصدی در این حوزه است. این گاز ارزان (که ۳۵ درصد ارزان‌تر از نفت به ازای انرژی معادل است) در بازارهای آسیا و اروپا، نقش جبران‌کننده افت درآمد نفتی را ایفا می‌کند.
در این وضعیت به نظر میرسد سناریوهایی که آژانس بین‌المللی انرژی IEA برای 5 سال پیش رو نوشته است را باید در این قالب ها بررسی کرد:
سناریو NET-ZERO
کاهش ۳۰ میلیون بشکه‌ای تقاضای نفت که در این سناریو سهم بخش گاز 22 درصد خواهد بود
سناریو STEPS
کاهش ۱۵ میلیون بشکه‌ای تقاضای نفت. در این سناریو کاهش سهم بخش گاز 26 درصد پیش بینی میشود.
پیامدهای منطقه‌ای برای ایران
برای ایران که ۹۰ درصد درآمد صادراتی‌اش وابسته به نفت است، این مازاد عرضه دو پیامد به همراه خواهد داشت:
• فشار بر بودجه ۱۴۰۵: با فرض قیمت ۶۵ دلار در بشکه، کسری بودجه حداقل ۲۰ درصد افزایش می‌یابد.
• فرصت صادرات گاز: افزایش تقاضای LNG در اروپا می‌تواند صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق را تا ۳۰ درصد افزایش دهد.
در مجموع بازار نفت در آستانه دوراهی تاریخی قرار دارد: یا اوپک‌پلاس با کاهش تولید سخت‌گیرانه قیمت را حفظ می‌کند، یا تولیدکنندگان غیراوپک با تکیه بر فناوری و گاز طبیعی، عصر جدیدی از عرضه فراوان را رقم می‌زنند. در این میان، ایران نیازمند تنوع‌بخشی به سبد صادراتی و سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش گاز است تا از شوک قیمتی احتمالی در امان بماند.
منابع:
• گزارش کوتاه‌مدت انرژی EIA (اکتبر ۲۰۲۵)
• گزارش بازار نفت IEA (اکتبر ۲۰۲۵)
تهیه و تنظیم: داوود حشمتی
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
