پارسا ملکی، نفت خبر: افزایش آرایش نظامی، هشدارهای امنیتی واشینگتن و بنبست روابط با مادورو، تنش را به مرحلهای بیسابقه رسانده است
در حالیکه استقرار نظامی آمریکا در کارائیب از اوت ۲۰۲۵ تاکنون به گستردهترین سطح چهار دهه اخیر رسیده و حضور ناو هواپیمابر Ford، بیش از پانزده ناو جنگی و حدود پانزده هزار نیروی نظامی چهرهای کمسابقه از آمادگی واشینگتن ترسیم کرده است، روابط ایالات متحده و ونزوئلا وارد مرحلهای شده که بسیاری از ناظران آن را «نقطه بدون بازگشت» میدانند.
گزارشهای اخیر CNN و Reuters نشان میدهد که شورای امنیت ملی آمریکا «همه گزینهها» را بررسی کرده و پنتاگون نیز نسبت به «تحرکات بیثباتکننده کاراکاس» هشدار داده است.
امنیت ملی؛ محور اصلی تصمیم واشینگتن
در ارزیابی ساختار امنیتی آمریکا، ونزوئلا بیش از یک چالش انرژی، یک تهدید ژئوپلیتیک محسوب میشود. گزارشهای پنتاگون و فرماندهی جنوبی ایالات متحده بارها به افزایش همکاریهای امنیتی میان کاراکاس و مسکو، توسعه پروژههای نفتی و مالی چین و حضور ایران در حوزههای دفاعی ونزوئلا اشاره کردهاند. همین همکاریهاست که از دید واشینگتن، ونزوئلا را به «پایگاه سه رقیب راهبردی» آمریکا در نیمکره غربی تبدیل کرده است.
پیت هگست وزیر دفاع آمریکا، نیز در جلسه ۱۷ نوامبر که CNN گزارش آن را منتشر کرد، تأکید کرد که ترکیب بحران داخلی ونزوئلا و نقشآفرینی قدرتهای رقیب در این کشور، «تهدیدی در حال ظهور» برای ثبات منطقهای است. این مجموعه ارزیابیها نشان میدهد که برخورد واشینگتن با ونزوئلا از الگوی فردی یا مقطعی فراتر رفته و به یک رویکرد ساختاری در سیاست امنیت ملی آمریکا تبدیل شده است.
بزرگترین تجمع نیروهای آمریکا در کارائیب طی چهار دهه اخیر
بر اساس گزارشهای رسمی وزارت دفاع و اطلاعات منتشرشده توسط رویترز، استقرار نیروهای آمریکا در اطراف ونزوئلا ابعادی کمنظیر یافته است. ناو هواپیمابر USS Gerald R. Ford با چهار هزار و ششصد پرسنل، بیش از پانزده ناو جنگی دیگر و حدود پانزده هزار نیروی نظامی در قالب عملیات ضدقاچاق مواد مخدر به منطقه اعزام شدهاند. پروازهای شناسایی هواپیماهای P-8A و پهپادهای MQ-9 نیز در ماههای اخیر افزایش قابلتوجهی داشته است.
گرچه عنوان رسمی این آرایش گسترده، مقابله با قاچاق مواد مخدر است، اما تحلیلگران بر این باورند که ظرفیت ایجادشده با اهدافی فراتر نیز سازگار است؛ از جمله اعمال فشار نظامی، اجرای عملیات محدود یا عملیات ویژه علیه اهداف مشخص در خاک ونزوئلا. همین تناقض میان «ماموریت اعلامشده» و «توان بالقوه عملیاتی» به یکی از مهمترین محورهای نگرانی امنیتی در منطقه تبدیل شده است.
فشارهای کنگره و ساختار سیاسی داخلی آمریکا
فشار بر ونزوئلا تنها از سوی دولت اعمال نمیشود؛ کنگره آمریکا نیز طی ماههای اخیر با برگزاری جلسات استماع متعدد، از کاخ سفید خواسته است در برابر گسترش نفوذ روسیه، چین و ایران در آمریکای لاتین قاطعانهتر عمل کند. سناتورهای جمهوریخواه بهویژه از ایالتهای فلوریدا و تگزاس این موضوع را مسئلهای امنیت ملی میدانند و خواستار اقدامات مستقیمتر شدهاند.
طبق گزارشهای منتشرشده از سوی رویترز و منبعهای مطلع از گفتوگوی ۲۱ نوامبر، تماس تلفنی میان ترامپ و مادورو یک گفتوگوی کاملاً «مشروط و بیپرده» بوده است؛ مکالمهای که در آن مقامهای آمریکایی چند شرط اصلی را بهطور مستقیم مطرح کردهاند؛ توقف همکاریهای امنیتی ونزوئلا با ایران و روسیه، محدودسازی فوری هر نوع پروژه پهپادی مشترک و پایاندادن به حمایت شبکههای نظامی و اطلاعاتی ونزوئلا از گروههای قاچاق منطقهای.
در مقابل، مادورو در این تماس خواستار کاهش برخی فشارهای اقتصادی و حتی مطرحکردن گزینه «کنارهگیری تدریجی از قدرت» شده است، اما مشروط به تضمین عفو، رفع بخش مهمی از تحریمها و تضمین خروج امن برای خود و حلقه نزدیکانش.
منابعی که رویترز به آنها استناد کرده میگویند واشینگتن این شروط را «غیرقابلقبول» دانسته و تأکید کرده است که هرگونه ترک قدرت باید «بدون قید و شرط» و در چارچوب انتقال سیاسی تعیینشده توسط آمریکا انجام شود. پاسخ سرد ترامپ و عدم پذیرش شروط مادورو باعث شده این تماس در واشینگتن بهعنوان «آخرین هشدار دیپلماتیک» پیش از بررسی گزینههای سختتر در نظر گرفته شود.
مهاجرت؛ از بحران انسانی تا فشار داخلی
طبق دادههای وزارت امنیت داخلی ایالات متحده، ورود مهاجران ونزوئلایی به مرز جنوبی آمریکا در سال ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل ۱۸ درصد افزایش یافته است. این موج مهاجرت فشار فزایندهای بر سیستمهای پذیرش، اسکان و مدیریت مرزی ایجاد کرده و برای ایالتهای مرزی به مسئلهای جدی تبدیل شده است. از دید واشینگتن، کنترل این بحران بدون ایجاد ثبات در ونزوئلا امکانپذیر نیست و همین مسئله بهانهای برای افزایش فشار بر دولت مادورو فراهم کرده است.
ابعاد انرژی؛ یک عامل مکمل در کنار اولویت امنیتی
اگرچه موضوع انرژی محور اصلی بحران کنونی نیست، اما همچنان نقش مهمی در معادله دارد. تعرفه ۲۵ درصدی آمریکا بر خریداران نفت ونزوئلا از ابتدای سال ۲۰۲۵ موجب کاهش حدود سیدرصدی صادرات کاراکاس شده و فشار اقتصادی قابلتوجهی بر دولت مادورو وارد کرده است. افزایش قیمت بنزین در آمریکا و رسیدن آن به محدوده سه دلار در هر گالن نیز جایگاه موضوع انرژی را در محاسبات سیاسی واشینگتن پررنگتر کرده، هرچند محرک اصلی تنش ماهیتی امنیتی دارد و انرژی عامل مکمل است.
سناریوهای پیشرو؛ از حمله محدود تا عملیات ویژه
بر اساس تحلیل منابع امنیتی و گزارشهای منتشرشده، چند سناریو در واشینگتن مورد بررسی قرار گرفته است. نخست سناریوی حمله محدود و دقیق به برخی اهداف در خاک ونزوئلاست که میتواند با عنوان مقابله با «شبکههای نارکوتروریستی» تعریف شود.
سناریوی پیچیدهتر به اجرای عملیات ویژه و بازداشت اعضای ارشد شبکههای قاچاق و انتقال آنان به خاک آمریکا اشاره دارد؛ اقدامی که نمونه تاریخی آن در پاناما مشاهده شده است. سناریوی پرریسکتر نیز شامل اقداماتی علیه حلقه نزدیکان مادورو یا ساختار رهبری سیاسی کشور است. با این حال، حمله کلاسیک شامل بمباران گسترده یا ورود نیروهای زمینی احتمالا از دستور کار خارج شده است.
ترکیب بیسابقهای از تهدیدهای امنیتی، رقابت ژئوپلیتیک، افزایش چشمگیر استقرار نیروهای آمریکایی، فشارهای داخلی واشینگتن و بنبست سیاسی با مادورو، روابط میان دو کشور را وارد حساسترین مرحله چند دهه اخیر کرده است. در چنین فضایی، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که کاخ سفید برای حفظ اعتبار راهبردی خود در نیمکره غربی، ممکن است بهسمت اقدامی محدود، هدفمند و پرپیام حرکت کند، اقدامی که میتواند مسیر آینده روابط آمریکا و ونزوئلا را برای سالها تعیین کند.
دیدگاهها و نظرات خود را بنویسید
