برق، هوش مصنوعی و کولر آبی: دو جهان متفاوت در مصرف انرژی

داوود حشمتی، تحلیلگر نفت خبر: در حالی‌که جهان در آستانه یکی از بزرگ‌ترین تحولات تکنولوژیک تاریخ خود ایستاده و برق به سوخت اصلی این انقلاب بدل شده، ایران در تابستان همچنان سرگرم خنک‌کردن خانه‌ها با کولر آبی است.
گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد که هوش مصنوعی نه‌تنها در حال تغییر ماهیت اقتصاد جهانی است، بلکه ساختار مصرف انرژی را نیز دگرگون می‌کند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ مصرف برق مراکز داده در جهان دوبرابر شده و از ۹۴۵ تراوات‌ساعت فراتر رود؛ رقمی که معادل کل مصرف برق ژاپن در امروز است. براساس همین گزارش در ایالات متحده، مصرف برق مراکز داده به واسطه‌ی هوش مصنوعی از مجموع برق مورد نیاز برای صنایع انرژی‌بری مانند آلومینیوم و فولاد فراتر خواهد رفت.
در کشورهای پیشرفته، مراکز داده اکنون موتور محرک رشد تقاضای برق هستند، به‌طوری‌که در ژاپن بیش از نیمی از افزایش مصرف برق به این مراکز اختصاص دارد. فناوری‌های نوظهور مانند مدل‌های مترجم های جدید، ربات‌های هوشمند، و الگوریتم‌های تحلیل داده، تقاضایی بی‌سابقه برای برق ایجاد کرده‌اند، آن‌هم بر بستر انرژی‌های تجدیدپذیر و سیستم‌های پیشرفته تولید و توزیع.
اما در ایران، قله تقاضای برق با آغاز فصل تابستان از راه می‌رسد؛ نه به‌خاطر هوش مصنوعی، بلکه برای روشن‌کردن کولرهای آبی. سهم بالایی از مصرف برق کشور صرف خنک‌کردن ساختمان‌های مسکونی می‌شود. در نبود سیستم‌های سرمایشی بهینه و بهره‌وری پایین انرژی در ساختمان‌ها، این مصرف به‌ویژه در اقلیم‌های گرم و خشک، به اوج می‌رسد.
درحالی که جهان، برق را برای توان محاسباتی و پردازش داده و یادگیری ماشینها مصرف می کند، در ایران، برقی که با هزینه بالا تولید میشود بیشتر صرف خنک کردن خانه ها در تابستان میشود.
این دو رویکرد متضاد، پرسشی بنیادی را پیش می‌کشد: چگونه ایران می‌تواند از یک مصرف‌کننده سنتی انرژی، به بازیگری فعال در اقتصاد دیجیتال جهانی تبدیل شود؟
راه آن، بدون تردید، از مسیر هوشمندسازی مصرف، بهینه‌سازی سیستم سرمایش، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال می‌گذرد. در غیر این‌صورت، در حالی‌که جهان برق را برای آموزش هوش مصنوعی به کار می‌برد، ما همچنان درگیر خاموشی‌های تابستانی خواهیم بود — آن‌هم نه به‌دلیل کمبود داده، بلکه به‌دلیل افزایش دور فن کولرها.

انتهای پیام